Tomikovo - subiektywnie o książkach

Barbara Guszała „Wierszem malowane”   Wydawnictwo Fundacja Poetariat, 2025  pod redakcją Magdaleny Kapuścińskiej  Już sam tytuł debiutanckiego tomu Barbary Guszały „ Wierszem malowane ” sugeruje, że mamy do czynienia z liryką, która działa jak pędzel: szkicuje obrazy, zatrzymuje barwy i nastroje, wydobywa z codzienności to, co kruche i ulotne. Poezja autorki jest właśnie takim malowaniem, nie na płótnie, lecz w wyobraźni czytelnika. Każdy wiersz to jakby impresja, zapis chwili, wspomnienia lub uczucia, które zostało uchwycone w języku prostym, szczerym, a zarazem pełnym emocji. Niezwykły klimat książce nadają przepiękne ilustracje autorstwa Magdaleny Kapuścińskiej .  Czytelnik, biorąc do rąk tę książkę, szybko zauważy, że to nie jest poezja, która chce olśniewać eksperymentami czy hermetycznymi metaforami. To raczej poezja serca, gdzie najważniejsze są bliskość, ciepło i doświadczenie przeżywania świata pełnego natury, ludzi, wspomnień i uczuć. Jednym z najwa...

Dorota Nowak  „ rano otwieram oczy ”   Wydawca i redaktor: Tomasz Kowalczyk, 2022 Są takie książki, do których wraca się jeszcze wiele lat po premierze, szczególnie gdy autorka posiada znakomity kunszt literacki, umiejętność łączenia prywatnej opowieści z uniwersalnym przesłaniem, oraz odwagę pisania o rzeczach trudnych. Książka „ rano otwieram oczy” Doroty Nowak jest właśnie takim tomem - intymnym, skupionym na detalach, niezwykle przenikliwym i poetycko pięknym.  To poezja zakorzeniona w codzienności - w zwyczajnych obrazach: kuchennego stołu, spacerów nad rzeką, rozmów przy kawie, pożółkłych fotografii. A jednak te zwyczajne sceny rozświetla szczególna aura, sprawiając, że znane rzeczy nabierają innego ciężaru. Pod powierzchnią codzienności pulsuje tu niepokój, sugestia istnienia równoleglego świata, albo po prostu tego samego, lecz oglądanego z innej perspektywy, w innym świetle. Jednym z głównych punktów odniesienia staje się w tym tomie pamięć rodzinna, związana z...

  Anna Przybyll "Sekwencja udanych gestów"  Wydawnictwo autorskie, 2024  Tom „ Sekwencja udanych gestów ” Anny Przybyll otworzył się przede mną jak ciche wnętrze świątyni, do której weszłam i nagle poczułam, że jestem w innym świecie. Wiersze te mają w sobie ciszę modlitwy i ruch codziennego życia, łączą to co ziemskie, z tym co wymyka się nazwaniu. Każdy wiersz to jak fragment lirycznego notatnika, pisanego w miejscach, gdzie codzienność styka się z metafizyką - na styku „ wody i ognia ”, między powrotem do rodzinnego domu, a lotem “ w stronę horyzontu ”. Ważnym rysem tej poezji jest zdolność uchwycenia momentów granicznych: nadejścia wiosny, końca roku, powrotu w miejsca dawno opuszczone, czy też chwil zmagania się z depresją. Poetka nie szuka wielkich słów, Jej język jest gęsty od prostych obrazów, spokojny, pełen pauz, które pozwalają czytelnikowi usłyszeć własne myśli.  Weźmy choćby wiersz „ Depresja ”, który w swojej surowej prostocie, bez cienia patosu, zro...

Magdalena Łubkowska „Układam się w całość” Wydawnictwo autorskie, 2024  Wiersze Magdaleny Łubkowskiej z tomu „ Układam się w całość ” wibrują czułością, to poezja półszeptów, która rozchodzi się jak delikatne światło “ waniliowym świtem ”. Poetka zainspirowana twórczością Haliny Poświatowskiej zaprasza do świata czułych wierszy i pięknych erotyków, a wszystko to w klimacie budzącego się słońca oraz urokliwych zmierzchów.  Już sam tytuł tomu zapowiada proces: składanie siebie z fragmentów - z miłości i jej braku, z ciszy i szeptu, ze światła i półcieni. Jest to coś, co można by nazwać poetyką nieuchwytności - dążeniem do wyrażenia stanów, które wymykają się językowi, ale dają się zasugerować obrazem, rytmem, przerwą między wersami. Autorka idealnie oddaje klimat liryki intymnej, ale tej najsubtelniejszej, jak u Haliny Poświatowskiej, do której zresztą świadomie nawiązuje. Inspiracja tą wielką poetką nie jest tu pustym gestem - autorka z podobną finezją mówi o kobiecości i emoc...

  Bogusława Chwierut “Jesienne powroty” W ydawnictwo Fundacja Poetariat, 2024  Wyobraźcie sobie jesień. Taką prawdziwą, z mgłą na polach, z kubkiem ciepłej herbaty z mięty i malin, z deszczem za oknem i dźwiękiem kroków na mokrym chodniku. A teraz dodajcie do tego słowa - wiersze, które pachną świeżym chlebem i brzmią jak „dzień dobry” szeptane przez ukochaną osobę. Takie właśnie są „ Jesienne powroty” .  Bogusława Chwierut stworzyła w tym tomie liryczną mapę powrotu do miejsc, ludzi, zapachów i do siebie. To poezja mocno zakorzeniona w tym, co najważniejsze: w miłości, pamięci, codzienności i trwaniu.  Już sam tytuł tomu zdradza jego wewnętrzną konstrukcję. "Powroty" to słowo - klucz, które otwiera drzwi do intymnej opowieści o ludziach i miejscach - zarówno tych obecnych, jak i dawno już nieobecnych. Jesień tutaj, to nie tylko pora roku, to stan duszy, czas zbioru i zadumy. Tomik pulsuje rytmem zmienności - od bliskości do rozłąki, od miłości do straty, od namiętn...

Anna Tlałka "talitha kum"  Wydawca i redaktor: Tomasz Kowalczyk, 2023  „ Talitha kum” - «dziewczynko, mówię ci, wstań!».  To aramejskie zdanie z Ewangelii św. Marka stało się tytułem i jednocześnie metaforą ostatniego zbioru wierszy Anny Tlałki . To bardzo dojrzały, intymny i refleksyjny tom, pełen czułości, bólu, codzienności i metafizycznej zadumy. Twórczość Anny Tlałki w “ talitha kum ” można określić jako duchowo - cielesną, kobiecą w najpełniejszym sensie, melancholijną, ale nie pozbawioną nadziei. Widać tu wpływy poezji egzystencjalnej, z silnym naciskiem na doświadczenie kobiecego ciała, pamięci i strat. Tom “ talitha kum” to cicha reanimacja dziewczynki, tej " która bawi się na trzepaku /  wierzy w ludzi / i drzewa ". Przywrócenie do życia dokonuje się jednak nie spektakularnym gestem jak w Biblii, lecz raczej poprzez czułe rozpoznanie tego, co zostało: pamięci, strachu i intymności. To raczej wewnętrzny monolog kobiety, która przeżyła dzieciństwo, utratę...

Jowita Jagusiak - Gondro “Słowa” Wydawnictwo Rideró, 2025  W poezji Jowity Jagusiak-Gondro świat nie jest zamkniętym zbiorem znaczeń, lecz drżącym pulsowaniem, obecnością między liściem a westchnieniem, między człowiekiem a ptakiem, między blizną a słowem. Jak na debiutancki tom, „ Słowa ” to propozycja zaskakująco dojrzała warsztatowo. To poezja, która nie odgradza się od świata, nie zaszywa się w metaforach jak w grubych zasłonach. Przeciwnie, jest otwarta na świat, oddycha nim i pulsuje w jego rytmie. Jest ciałem i przestrzenią, jest zapachem konwalii, kawałkiem makowca, drżeniem liścia miłorzębu. „ Słowa " to tomik, który nie odpowiada na wszystkie pytania, lecz staje się częścią drogi. Takiej, którą idzie się bosymi stopami - powoli, czując ziemię i siebie. Już w pierwszym wierszu „ Pomiędzy ”, pojawia się kluczowy dla tego tomu motyw  zawieszenia. Podmiot liryczny „rozwiesza dni” między niebem a ziemią - dokładnie tam, gdzie zaczyna się poezja ( „ między niebem / a / zi...

Rocznik liryki miłosnej w edycji polsko-greckiej 2025 “Wwierszowzięci. Życie lęgowe poetów.”  ▪️ 55. Autorów  W ydawnictwo Fundacja Poetariat pod redakcją Magdaleny Kapuścińskiej  Przekład: Ares Chadzinikolau Na ponad trzystu stronach tego polsko - greckiego tomu rozpięto miłość. Dojrzewa ona tutaj jak owoc na słońcu - zmysłowo, cierpko, melancholijnie... „ Wwierszowzięci. Życie lęgowe poetów ” to nie książka, którą czyta się „od deski do deski”. To książka do pozostawiania przy łóżku, do powrotów, do umieszczania zakładek. Poezja, która pachnie winem, kurzem drogi, potem i deszczem na szybie…  „Wwierszowzięci” to kolejny już rocznik wydawnictwa Fundacja Poetariat , tym razem w wydaniu polsko - greckim, czyli spotkanie poetów znad Wisły i spod nieba słonecznej Grecji. To piękne wydawniczo dwujęzyczne dzieło, które pokazuje, że poezja nie potrzebuje wspólnego alfabetu. Nie chodzi tu jednak o miłość z kolorowych seriali czy kawiarnianych wyznań. To miłość codzienna i ...

Renata Blicharz “Miałam kiedyś brata” Wydawnictwo Rideró, 2025 Na swoim literackim blogu, w zapowiedzi książki, autorka napisała: “ Nie jestem zwolenniczką poezji autobiograficznej, ale w tym przypadku zrobiłam wyłom, pozwoliłam sobie nie na odrobinę, lecz na absolutną pełnię prywaty. Tym razem cały tomik jest o mnie i o moim bracie.” Nie jest to więc tom, który się czyta wyłącznie dla przyjemności obcowania z poezją, lecz taki, który się przeżywa. Nie da się go zrecenzować z dystansu, można tylko wejść w ten świat, próbując choć na chwilę współodczuwać. Ta książka to żałoba zapisana w wersach. Pamięć rozpięta na pytaniach, których nie sposób zadać i odpowiedziach, których nikt nie udzieli. Poezja staje się tu narzędziem próby zrozumienia, oswojenia, przywrócenia obecności wbrew wszystkiemu. Już sam tytuł “ Miałam kiedyś brata” zawiera wszystko: stratę, czas przeszły, rozpacz, ale też dumę i czułość. To wyznanie nie tyle oznajmujące, co bolesne. Autorka nie ucieka w metaforę. Mówi wp...

Zuzanna Marciniak "Zbliżenia" Wydawnictwo MaMiKo, 2023 Czy poezja może pachnieć? Może mieć fakturę, temperaturę, głos? Wiersze Zuzanny Marciniak to poezja, która nie tylko opowiada o bliskości, lecz ją ucieleśnia. O bliskości zwykle mówimy w kontekście dotyku, spojrzenia, wspólnego czasu. A co, jeśli bliskość to przestrzeń, w której możemy się spotkać naprawdę - bez masek, bez oczekiwań? Zuzanna Marciniak w swoim tomiku “ Zbliżenia ” zbliża się do tych pytań z czułością i odwagą. I zaprasza nas do wspólnej wędrówki. Bliskość jest tutaj rozumiana  wielowymiarowo, zarówno jako intymność między dwojgiem ludzi, jak i głębokie zrośnięcie z naturą. Poezja autorki z tego tomu, to świadectwo dojrzałego języka i autentycznej emocji. To przykład, że współczesna liryka nie musi być eksperymentalna, by być nowoczesna. Wystarczy, że jest w niej jakaś prawda. Już sam tytuł “ Zbliżenia ” sugeruje ruch ku czemuś - drugiemu człowiekowi, sobie, ku życiu. Wiersze poetki przypominają fotografie...

Natalia Owsiana-Bilska „Spadam w nieczułość” Wydawnictwo Fundacja Poetariat, 2023  pod redakcją Magdaleny Kapuścińskiej  Tom jest nagrodą w I konkursie poetycko - wydawniczym “Mam kota na punkcie poezji”, zorganizowanym przez Fundację Poetariat. Nie wiem, czy poezja może ocalić świat, ale wiem, że ma moc zatrzymania chwili. Wierzę, że czasem jedno zdanie, jeden wers, potrafi unieść ciężar dnia i złagodzić jego krawędzie. W tomie „ Spadam w nieczułość” Natalia Owsiana-Bilska odsłania liryczny świat utkany z szeptów i niewypowiedzianych słów. Jej wiersze są krótkie, ale niosą ciężar przemilczeń. To poezja subtelna, zmysłowa, pełna drgań między tym co było, a tym, co może nigdy nie nadejdzie. Już sam tytuł stawia nas w przestrzeni zawieszenia. „ Spadam ” - to słowo sugeruje utratę kontroli, ale „ w nieczułość ” - to nie przepaść, to stan. Jakby ktoś zapadał się nie w otchłań, lecz w otępienie zmysłów.  Autorka stosuje minimalistyczną frazę, operując ciszą równie mocno ja...

Maria Duszka “Wiersze wybrane / Selected poems”  Wydawnictwo VERIDIAN, 2024  Najnowszy, polsko - angielski tomik  Marii Duszki „ Wiersze wybrane ”, będący przeglądem twórczości z ponad trzech dekad, to zbiór wierszy, który układa się w wewnętrzną autobiografię, nie tyle zdarzeń, co emocji i  stanów. To nie spojrzenie wstecz, ale kontynuacja niekończącego się wiersza o miłości, kobiecości, samotności, śmierci, ale też o świecie takim, jakim on jest: realnym, z brzozami, wiewiórkami, stodołami i “ windą do nieba ”. Poezja Marii Duszki to poezja nieustannego wsłuchiwania się - w siebie, w drugiego człowieka, w rytm przyrody, w to, co odchodzi, ale wciąż trwa w pamięci. Tomik zaskakuje swoją wewnętrzną spójnością, choć obejmuje dekady twórczości, nie ma w nim żadnego dysonansu. Większość tekstów to miniatury, czy wręcz poetyckie szkice, lecz ich emocjonalna głębia i trafność obserwacji pozostają z czytelnikiem na długo. Podziwiam oszczędność słów poetki, celność obserw...

Ewa Szumowska “Lista życzeń” Wydawnictwo Fundacja Duży Format, 2025    wydanie II,  p od redakcją Justyny Bargielskiej  Tom nagrodzony w VII Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim „O Złotą Pszczołę” (2024)  Zacznę od tego, że ten tomik mnie zaskoczył. Inspiracją do jego powstania były autentyczne listy zakupów, notowane odręcznie na pudełkach po lekach przez mężczyznę - Henryka, w ostatnich latach jego życia. Te pozornie błahe zapiski - „wafelki kakaowe 30 deka na wagę”, „1 dżem wiśniowy”, „1 olej rzepakowy” - stają się motywami przewodnimi wierszy, ich symbolicznym zaczynem. W książce funkcjonują jako ich ilustracja i stanowią punkt wyjścia do refleksji nad przemijaniem. Przenikają się z poezją tak organicznie, że czasem trudno rozdzielić, co jest notatką, a co już liryką. W literaturze współczesnej dosyć rzadko spotykamy poezję, która z pełną powagą i pokorą pochyla się nad codziennością. W tomie „ Lista życzeń ” Ewy Szumowskiej przedmioty codziennego użytku, nota...